یک لیوان نیمه پر را در نظر بگیرید. همیشه سطح آب نقطه تماسی با جدار لیوان دارد.

از این نقطه اگر به بالا نگاه کنیم نداشته‌های لیوان دیده می‌شود و اگر به پایین بنگریم داشته‌های آن. یک واقعیت است اما با اختلاف نگرش، دو نتیجه متفاوت دارد یکی احساس خلأ و نبود، و دیگری احساس بود.

این دو نگاه هر کدام در جایی سودمند و در جایی دیگر زیان‌بار.

اگر نسبت به نعمتهایی که خداوند به ما داده است به بخش پر لیوان نگاه کنیم، می‌بینیم خداوند چه نعمتهایی به ما داده که دیگران ندارند، ستایش و شکر خداوند زنده می‌شود.

ولی اگر به بخش خالی لیوان نگاه کنیم، احساس کمبود و طلبکاری کرده که دیگران چها دارند و من ندارم. از این رو ناسپاسی زنده می‌گردد.

همچنین نسبت به گناهانمان اگر نسبت به بخش پر نگاه کنیم، فراوانی گناه‌مان را می‌بینیم می‌شود و احساس شرمندگی و نیاز به استغفار زنده می‌شود.

اما اگر نسبت به بخش خالی نگاه کنیم، گناهانمان را اندک شمرده و دچار امن از عذاب و مکر الهی می‌گردیم.

همچنین نسبت به نقایص و عیوبمان اگر به بخش پر آن بنگریم، احساس تقصیر و کوتاهی می‌کنیم و نیاز به تلاش بیشتر زنده می‌شود.

اما اگر به بخش خالی آن بنگریم، از تدارک عیوب و نقایص‌مان غافل می‌گردیم.

در نقطه مقابل نسبت به اطاعت از خداوند اگر به بخش پر لیوان بنگریم طاعاتمان را زیاد می‌پنداریم و دچار عجب می‌گردیم.

اما اگر به بخش خالی آن نگاه کنیم، طاعاتمان را اندک می‌شماریم و به تلاش بیشتر می‌پردازیم.

نسبت به کمالاتی که خداوند ما در آنها موفق ساخته اگر به بخش پر نگاه کنیم که مثلا من چها می‌دانیم و دیگران نمی‌دانند، دچار رکود و توقف می‌شویم.

اما اگر به بخش خالی آن نگاه کنیم که من نسبت به موارد فراوانی جاهلم، احساس کمبود کرده و به تلاش بیشتری دست می‌زنیم.

همه آن چه گفته شد برای ظرفهای نیمه پر و نیمه خالی بود.

اما ظرفهایی که از تمام خوبی‌ها پر و از تمامی بدی‌ها خالی هستند اینها همان معصومین هستند که حسابشان از من و تو جداست.

ظرفهایی هم هستند که از تمام خوبی‌ها خالی و از تمامی بدی‌ها پر هستند، اینها همان شیاطین جن و انس هستند که در نقطه مقابل معصومین قرار می‌گیرند.

حالا من و تو باید ببینیم جهت نگاهمان را چگونه تنظیم کنیم که نتیجه آن سودمند باشد.

آیا جهت نگاه ما درست است یا این که باید آن تنظیم کنیم؟!

نگاه به بالا یا به پایین؟ کدامیک به صلاحمان است؟!